W ciągu ostatnich lat obserwuje się intensywny rozwój światowego ruchu turystycznego. Globalizacja, zmiany w stylu życia, a także poszerzające się horyzonty ludzkie i prywatne pasje przyczyniły się do lawinowego wzrostu liczby podróżujących pod koniec XX wieku. Według danych Światowej Organizacji Turystyki, w ciągu ostatniej dekady liczba podróży międzynarodowych uległa niemal podwojeniu. Zjawisko to dotyczy także mieszkańców naszego kraju. Wyjazdy rekreacyjne Polaków obejmują cele krajowe i europejskie, ale coraz częściej także rejony tropikalne i państwa rozwijające się.
Powyższe zjawiska pociągnęły za sobą powstanie i rozwój medycyny podróży – nowej dyscypliny o interdyscyplinarnym charakterze. Podróże międzynarodowe niewątpliwie wiążą się ze zwiększonym ryzykiem zdrowotnym, zwłaszcza w przypadku wyjazdów w gorące strefy klimatyczne oraz regiony o niskim poziomie higieny, zagrożone m. in. malarią, durem brzusznym czy dengą. Należy jednak podkreślić, że nie tylko egzotyczne wycieczki narażają turystę na zachorowania związane z endemicznym występowaniem chorób zakaźnych, czego przykładem jest Kleszczowe Zapalenie Mózgu w naszej części Europy. Wykazano, że ryzyko zakażenia KZM w niektórych regionach porównywalne jest z zagrożeniem durem brzusznym w Indiach.
Podsumowując, ryzyko zdrowotne podróży zależy od całego szeregu czynników, w tym od jej trasy, terminu i długości oraz charakteru wyjazdu i stylu podróżowania, jak również indywidualnych uwarunkowań zdrowotnych turysty. Co najważniejsze, współczesna medycyna dysponuje narzędziami, które mogą to ryzyko znacząco zmniejszyć.
Podstawą medycyny podróży jest profilaktyka zdrowotna mająca na celu minimalizację ryzyka zachorowania związanego z wyjazdem. Profilaktyka oferowana turystom obejmuje m. in. szczepienia, środki ochrony przed ukłuciami owadów i kleszczy w podróży, farmakologiczne zapobieganie malarii, wyposażenie apteczki podróżnej oraz oczywiście informację zdrowotną o rejonie docelowym i bezpiecznym zachowaniu w podróży. Do najbardziej efektywnych i uznanych od dawna metod ochrony przed chorobami zakaźnymi u turystów należą szczepienia ochronne. Są one bezpieczną, a zarazem skuteczną formą profilaktyki, wykorzystują naturalne zdolności obronne organizmu i zwykle zapewniają długotrwałą odporność. Światowa Organizacja Zdrowia wyróżnia: szczepienia obowiązkowe dla podróżujących, szczepienia zalecane rutynowo oraz szczepienia zalecane w zależności od charakteru podróży. Należy podkreślić, że to właśnie szczepienia zalecane wykonywane są w celu poprawy osobistego bezpieczeństwa podróżnego.
O szczepieniach przed podróżą powinni pomyśleć wybierający się w rejony tropikalne podróżujący do krajów o niskim poziomie warunków sanitarnych, jak również turyści krajowi, zwłaszcza planujący aktywny wypoczynek w plenerze. Wybór szczepień zawsze powinien przebiegać indywidualnie. Warto przypomnieć, że Program Szczepień Ochronnych na rok 2010, opublikowany przez Główny Inspektorat Sanitarny, rekomenduje szczepienie przeciwko Kleszczowemu Zapaleniu Mózgu osobom przebywającym na terenach o nasilonym występowaniu tej choroby, w szczególności turystom oraz uczestnikom kolonii i obozów.
Pamiętajmy, że realizacja planu szczepień zalecanych przed podróżą często wymaga podania więcej niż jednej dawki szczepionki, dlatego warto skorzystać z konsultacji lekarskiej w poradni medycyny podróży odpowiednio wcześnie.
Dr n. med. Agnieszka Wroczyńska
Międzywydziałowy Instytut Medycyny Morskiej
i Tropikalnej w Gdyni
More from Publikacje
Zadbaj o siebie na wiosnę – zbadaj swój słuch.
Jeśli ktoś z Twojej rodziny nagle wycofuje się z życia, jego telewizor lub radio chodzą głośniej niż kiedyś i wydaje …
Po zimie, poznaj lepiej siebie – wykonaj test obciążeniowy organizmu na wiosnę.
Czy wiesz, że choroby nie biorą się znikąd?, Czy wiesz, że każda choroba ma swoją przyczynę?Tylko określając przyczynę i rozumiejąc …
Nadużywanie alkoholu i syndrom wypalenia zawodowego u młodych ludzi
Syndrom wypalenia zawodowego oraz nadużywanie alkoholu stanowią coraz większy problem i dotyczą również osób młodych. Amerykańscy badacze postanowili ocenić relacje …