Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) występuje endemicznie na terenie Polski co najmniej od początku lat 50-tych. Przeglądy serologiczne przeprowadzone w Polsce wśród ludności zdrowej oraz zawodowo narażonej na kontakt z kleszczami w latach 60-tych i 70-tych wykazały, że od 0,5 do 6,5% populacji posiada przeciwciała przeciwko KZM w różnych regionach kraju. W ostatnich latach również przeprowadzono szereg badań oceniających rozpowszechnienie wirusa na terenie Polski. W badaniu przeprowadzonym przez prof. Prokopowicz i wsp. w 1993 r. w grupie 613 mieszkańców województwa podlaskiego wykryto przeciwciała przeciw KZM u 6% osób. W przeglądzie serologicznym przeprowadzonym w województwie lubelskim w 1998 r. wśród 1583 pracowników leśnych i rolników, wykryto przeciwciała przeciw KZM u 19,8% leśników oraz 32,0% rolników.8 Wyniki te wskazują na wzrost rozpowszechnienia choroby na tych terenach. W badaniu tym wykryto również ogniska o szczególnie wysokim rozpowszechnieniu choroby. W jednej z podlubelskich wsi wykryto przeciwciała u 66% rolników. Brakuje dokładniejszych danych o różnicach w rozpowszechnieniu KZM w Polsce i przyczynach tego zjawiska. Najpełniejsze informacje o chorobie w Polsce pochodziły dotychczas z rutynowego nadzoru nad chorobami zakaźnymi i jego opracowań. W ostatnim dziesięcioleciu, od momentu nagłego i nie do końca wyjaśnionego wzrostu zachorowań od 1993 r., w Polsce rejestruje się od 101 zachorowań w 1999 r. (zapadalność 0,26 na 100.000 mieszkańców) do 346 zachorowań w 2009 r. (zapadalność 0,91) rocznie. Zachorowania są zgłaszane prawie wyłącznie w pięciu województwach: podlaskim, warmińsko-mazurskim, mazowieckim, dolnośląskim oraz opolskim.
W trakcie badania prowadzonego w 2009 r. na terenie 106 szpitali w 11 województwach, badano wszystkich pacjentów hospitalizowanych z powodu zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i/lub mózgu w kierunku KZM. W trakcie badania ustalono, że w poprzednich latach lekarze z większości szpitali nie zlecali rutynowo badania w kierunku tej choroby. W wyniku przebadania ponad tysiąca próbek w pierwszym
okresie badania (marzec-grudzień 2009), KZM potwierdzono u 211 pacjentów. Udało się też zidentyfikować tereny w województwach małopolskim, mazowieckim, pomorskim oraz świętokrzyskim, w których nie odnotowywano zachorowań w poprzednich latach. Wynikało to z faktu, że osoby z zapaleniem opon nie były diagnozowane w kierunku KZM i były rejestrowane jako zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych o nieustalonej etiologii. Diagnostyka zapaleń opon jest istotna, ponieważ dzięki znajomości terenów endemicznych KZM można lepiej ukierunkować profilaktykę tej ciężkiej choroby zakaźnej.
Dr n. med. Paweł Stefanoff
Zakład Epidemiologii NIZP-PZH
Więcej w kategorii Publikacje
Zadbaj o siebie na wiosnę – zbadaj swój słuch.
Jeśli ktoś z Twojej rodziny nagle wycofuje się z życia, jego telewizor lub radio chodzą głośniej niż kiedyś i wydaje …
